Κρόκος ο ήμερος – Crocus sativus της οικογένειας Ιριδοειδών
Το φυτό του κρόκου αποτελεί φυσική μετάλλαξη που συνέβη πριν από πολλά χρόνια σε περιοχές της Περσίας και της λεκάνης της Μεσογείου.
Είναι ένα φυτό στείρο, δεν παράγει σπόρους και επομένως, δεν μπορεί να αναπαραχθεί εγγενώς. Η αναπαραγωγή του μπορεί να γίνει μόνο από τη διάσπαση και τη σπορά των βολβών του.
Ο κρόκος καλλιεργείται στην Ισπανία, στη Σικελία, στο Ιράν και στο Κασμίρ, ενώ στην Ελλάδα κυρίως στην περιοχή Κρόκος της Κοζάνης και είναι εκλεκτής ποιότητας. Αυτοφυής συναντάται σε χέρσους και ακαλλιέργητους αγρούς στις Κυκλάδες και κυρίως τη Σύρο, την Τήνο, την Μύκονο, την Αστυπάλαια και τη Δήλο.
Η καλλιέργεια του κρόκου απαιτεί ακραίες κλιματικές συνθήκες. Χρειάζεται ξηρό και θερμό καιρό το καλοκαίρι και κρύο τον χειμώνα. Η διαδικασία συλλογής του κρόκου είναι ιδιαίτερα επίπονη και σχολαστική, αφού τα 3 μικρά κοκκινωπά στίγματά του συλλέγονται με το χέρι από κάθε άνθος χωριστά και ενώ αυτό είναι ακόμη φρεσκοκομμένο.
Τα στίγματα απλώνονται σε δίσκους και ξεραίνονται σε φωτιά με ξυλάνθρακα. Από τα 75.000 άνθη προκύπτουν μόλις 450 γραμμάρια, έντονα αρωματικού κρόκου. Το ακριβό αυτό δώρο της ελληνικής φύσης μπορούμε να το αγοράσουμε σε φακελάκια του ¼ του γραμμαρίου ή σε μικρά γυάλινα βαζάκια και να τα διατηρήσουμε σε δροσερό και σκοτεινό μέρος, αφού το χρώμα, το άρωμα και η γεύση του αλλοιώνονται εύκολα από το φως. Ένας ή δύο στήμονες, αρκούν για να απολαύσουμε αυτό το πολύτιμο μπαχαρικό.
Περιέχει πτητικά έλαια, γλυκοζίτες και βιταμίνες Β1, Β2, Β12, πικροκροκίνη και κροκίνη. Επίσης, περιέχει λυκοπίνη, ζεαξανθίνη, α-β καροτένιο καθώς και βιταμίνη C, σίδηρο, κάλιο και μαγνήσιο.
Λίγα λόγια για τη μυθολογία και την ιστορία του
Ο Κρόκος σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν φίλος του θεού Ερμή. Παίζοντας με το θεό δισκοβολία, ο νέος τραυματίστηκε θανάσιμα. Από το αίμα του φύτρωσε ένα μικροσκοπικό λουλούδι με λαμπερούς στήμονες. Σύμφωνα με τη μυθολογία, επίσης, όταν οι θεοί Δίας και Ήρα έκαναν έρωτα, η γη γέμιζε με ανθισμένους κρόκους. Παρόλο που ο κρόκος έχει εκτιμηθεί ως πολύχρωμος προάγγελος της άνοιξης, οι μυθικές ιδιότητές του προέρχονται από τα φύλλα ή τις κλωστές του κρόκου.
Προϊστορικά σπήλαια στο Ιράκ είναι διακοσμημένα με έργα ζωγραφικής ηλικίας 50.000 ετών που φτιάχτηκαν με χρωστικές από κρόκο.
Στην αρχαία Κρήτη, το φυτό κρόκος καλλιεργείτο από τους Μινωίτες σε ειδικά «ζαφοροκήπια» για τα χρυσόχρωμα στίγματα του υπέρου του, τα οποία και χρησιμοποιούσαν στη βαφική τέχνη αλλά και στη μαγειρική. Πατρίδα, όμως, του κρόκου θεωρείται η αρχαία Μεσοποταμία.
Αναφορές χρήσης του φυτού αυτού βρίσκονται στην Μικρά Ασία καθώς και στην Αρχαία Αίγυπτο όπου χρησιμοποιούνταν από την βασίλισσα Κλεοπάτρα και από άλλους Φαραώ ως αρωματική και σαγηνευτική ουσία. Οι Άραβες χρησιμοποιούσαν τον κρόκο ως αναισθητικό και είναι αυτοί που το εισήγαγαν στην Ισπανία τον δέκατο αιώνα.
Ο Στράβωνας και ο Διοσκουρίδης αναφέρουν τις φαρμακευτικές, καρυκευτικές και βαφικές ιδιότητές του, ενώ ο Θεόφραστος κάνει λόγο για το «κρόκινο μύρον», το οποίο λαμβάνεται από το φυτό. Ο Διοσκουρίδης επίσης, τον συνιστούσε για παθήσεις τη μήτρας, ενώ ο Γαληνός, για τους πόνους των ματιών. Η ουσία αυτή είχε τεράστια οικονομική σημασία ήδη από το 1600 π.Χ.
Τα άνθη του κρόκου, τόσο στην αρχαία Ελλάδα όσο και στη Ρώμη, στόλιζαν τις δημόσιες αίθουσες, τα λουτρά και τα θέατρα. Στην Ευρώπη το φυτό καλλιεργήθηκε συστηματικά για πρώτη φορά από τους Μαυριτανούς στην Ισπανία, απ΄όπου και εξάγονταν τεράστιες ποσότητες στην Περσία, τη Μικρά Ασία και την Κίνα.
Ιδιότητες του κρόκου
-τονωτικό και ηρεμιστικό του στομάχου
-ανακουφιστικό και αποτοξινωτικό για το συκώτι
-σε μικρές ποσότητες καθυστερεί την εξέλιξη του γήρατος και τονώνει τον εγκέφαλο
-ανακουφίζει από ψυχιατρικές παθήσεις και ιδιαίτερα από την κατάθλιψη και την αγχώδη διαταραχή
-για τη στυτική δυσλειτουργία
-αναστέλλει την ανάπτυξη των ανθρώπινων παγκρεατικών καρκινικών κυττάρων, σύμφωνα με έρευνες
-βοηθά στην επιβράδυνση της εξέλιξης της εκφύλισης της ωχρής κηλίδας
-κατά της νόσου του Αλτσχάιμερ
-μειώνει τα συμπτώματα του μεταβολικού συνδρόμου
-βοηθάει στην απώλεια βάρους
-ανακουφίζει από τους πόνους της περιόδου
-δρα σε διάφορους τύπους καρκίνου όπως του νευροβλαστώματος, του καρκίνου του μαστού και του αδενοκαρκινώματος του παχύ εντέρου
-ανακουφίζει από τους πόνους του στομάχου
-ανακουφίζει από τους πόνους των νεφρών
-διεγείρει την όρεξη και διευκολύνει την πέψη
-Μειώνει την χοληστερίνη και εμφανίζει αντιθρομβωτική δράση.
-Μειώνει την αρτηριακή πίεση.
-Βοηθά σε κρίσεις άσθματος , στη ναυτία, τις πεπτικές διαταραχές και τις ενοχλήσεις κατά την οδοντοφυΐα.
Άλλες επιβεβαιωμένες μέσω πειραμάτων φαρμακευτικές ιδιότητες του Κρόκου είναι:
• Σε διαταραχές άγχους
• Στην ασθενοζωοσπερμία (πολύ χαμηλή κινητικότητα των σπερματοζωαρίων)
• Στην καρδιακή υπερτροφία
• Στην ηπατοτοξικότητα λόγω χημειοθεραπείας
• Στον καρκίνο του παχέος εντέρου
• Στη διαβητική νευροπάθεια
• Στη δυσμηνόρροια
• Στη στυτική δυσλειτουργία
• Στην υπέρταση
• Στις φλεγμονές
• Στον καρκίνο του ήπατος
• Στην απόφραξη της μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας
• Στη σκλήρυνση κατά πλάκας
• Στην εξάρτηση από οπιοειδή
• Στον καρκίνο του παγκρέατος
• Στην ψωρίαση
• Σε παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος
• Στην επούλωση τραυμάτων
Ο Κρόκος έχει αποδειχτεί ότι ρυθμίζει τουλάχιστον 22 βιολογικές οδούς μέσω των ακόλουθων φαρμακολογικών δράσεων
• Αγχολυτική
• Αντιφλεγμονώδης
• Αντικαρκινική
• Αντικαταθλιπτικη
• Αντιμεταλλαξιογόνος
• Αντιοξειδωτική
• Αντιπολλαπλασιαστική
• Αφροδισιακή
• Αποπτωτική
• Βρογχοδιασταλτική
• Αναστολέας των διαύλων ασβεστίου
• Καρδιοπροστατευτική
• Χημειοαποτρεπτική
• Χημειοθεραπευτική
• Αναστολέας της κυκλοοξυγενάσης
• Αγωνιστής υποδοχέων διεγερτικών αμινοξέων
• Υπνωτική και κατασταλτική δράση
• Υποτασική δράση
• Νευροπροστατευτική δράση
• Ανταγωνιστής υποδοχέων προσταγλανδίνης
• Αναστολέας του παράγοντα νέκρωσης όγκων Α
Το σαφράν ανακουφίζει από πολλές ψυχιατρικές παθήσεις.
Οι γιατροί της περσικής παραδοσιακής ιατρικής το χρησιμοποιούν για τη θεραπεία της κατάθλιψης ενώ διάφορες μελέτες επιβεβαιώνουν την πρακτική αυτή.
Το σαφράν έχει επίσης αποδειχτεί ότι είναι εξίσου αποτελεσματικό με το φάρμακο για την κατάθλιψη ιμιπραμίνη (Trafanil) στην ήπια ως μέτρια κατάθλιψη και με λιγότερες παρενέργειες.
Σε μια μετα-ανάλυση 5 τυχαιοποιημένων μελετών βρέθηκε ότι το σαφράν είναι αποτελεσματικό στη θεραπεία των μειζόνων καταθλιπτικών διαταραχών σε σύγκριση με ένα εικονικό φάρμακο.
Το σαφράν στην κορυφή της λίστας των αφροδισιακών τροφών
Πρόσφατη Καναδική μελέτη κατέταξε τον κρόκο στην κορυφή της λίστας των αφροδισιακών τροφών. Το κρασί και η σοκολάτα φαίνεται επίσης να έχουν αφροδισιακές ιδιότητες, όμως αυτές βρίσκονται κυρίως στο μυαλό, καθώς επηρεάζουν το επίπεδο των ενδορφινών και της σεροτονίνης στον εγκέφαλο.
Τη μελέτη έκαναν ειδικοί από το Πανεπιστήμιο του Γκελφ στο Οντάριο του Καναδά, με επικεφαλής τον καθηγητή Μάσιμο Μαρκόνε της Σχολής Επιστημών Τροφίμων.
Σαφράν κατά της ακμής
Το σαφράν είναι πλούσιο σε αντι-βακτηριακές, αλλά και απολεπιστικές ιδιότητες. Αυτό το καθιστά πολύ χρήσιμο στον καθαρισμό της ακμής, αλλά και τη βελτίωση της χροιάς του δέρματος.
Το σαφράν έχει πολύ ισχυρές φαρμακευτικές δράσεις. Εάν λαμβάνετε κάποια φαρμακευτική αγωγή θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν αλληλεπιδράσεις με τα φάρμακά σας.
πηγή: www.cityportal.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου