Σαμπούκος (Sambucus nigra): Ο μαχητής της γρίπης

Ο Σαμπούκος ή κουφοξυλιά είναι ένας μικρός φυλλοβόλος θάμνος που βγάζει όμορφα λευκά άνθη τον Ιούνιο και μικρούς μαύρους-μπλε καρπούς που συλλέγονται από τον
Αύγουστο έως τον Σεπτέμβριο. Ο σαμπούκος εδώ και αιώνες χρησιμοποιείται για την αντιοξειδωτική του δράση για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού και αναπνευστικού συστήματος, στη μείωση της χοληστερίνης, στη βελτίωση της όρασης, στην επανόρθωση του δέρματος, στην αντιμετώπιση των βακτηριακών και ιογενών λοιμώξεων και για την εξάλειψη του οργανισμού από τις τοξίνες. 

Στην Αρχαία Ελλάδα ήταν γνωστό με το όνομα ακταία. Οι θεραπευτικές ιδιότητες της ακταίας έγιναν γνωστές το 400 π.Χ. από τον Ιπποκράτη ενώ ο Διοσκουρίδης αναφέρει ότι έφτιαχναν τσάι με τα φύλλα του για την αντιμετώπιση των φλεγμάτων. 

Ο σαμπούκος είναι πλούσιος σε βιταμίνες Α, Β, C, Ε, ασβέστιο, κάλιο, φώσφορο, πολυάριθμα φυτοχημικά συμπεριλαμβανομένων βετουλίνης, φλαβονοειδή, γλυκοσίδες, τανίνες, κουερσετίνη, ρουτίνη και βήτα-καροτίνη. 

Τα φυτοχημικά είναι αντιοξειδωτικές ενώσεις που βρίσκονται στα άνθη και στον καρπό και εμποδίζουν την δημιουργία ελεύθερων ριζών που προκαλείται από βλάβη στα κύτταρα και στο DNA μας, βοηθώντας στην πρόληψη και τη θεραπεία των νοσημάτων. Τα φλαβονοειδή που περιέχονται στον σαμπούκο περιέχουν αντιαλλεργικές, αντι-ιικές, αντιφλεγμονώδεις, αντικαρκινικές, διουρητικές, καθαρτικές και εντομοαπωθητικές ιδιότητες.

 Οι Ανθοκυανίνες που περιέχονται στα άνθη και τον καρπό δίνουν το μαύρο χρώμα στους καρπούς του αλλά και είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά που βοηθάνει στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. 

Η κουερσετίνη είναι ένα φλαβονοειδές αντιοξειδωτικό το οποίο έχει αντιφλεγμονώδεις και αντιαλλεργικές ιδιότητες. Προστατεύει από την εξάντληση του ασβεστίου που οδηγεί σε οστεοπόρωση, βοηθάει στην υγιή λειτουργία της καρδιάς, μειώνει τον κίνδυνο του καρκίνου και βοηθάει στην αύξηση της μυϊκής δύναμης και αντοχής. Οι τανίνες που περιέχονται στους καρπούς του σαμπούκου βελτιώνουν την αναπνοή και ανακουφίζουν από την ρινική συμφόρηση. 

Ανοσοποιητικό και Αναπνευστικό σύστημα 

Ο σαμπούκος είναι πλούσιος σε ανθοκυανίνες οι οποίες βοηθάνε στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της γρίπης και του κρυολογήματος, όπως στη μείωση του πυρετού, του πονοκεφάλου και του βήχα. Λόγω των αντι-ιικών ιδιοτήτων του χρησιμοποιείται για τη θεραπεία ιογενών νοσημάτων όπως η ιλαρά και η ανεμοβλογιά. 

Τα βιοφλαβονοειδή που περιέχονται στο σαμπούκο εμποδίζουν την εισβολή των ιών στα κύτταρα. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των αναπνευστικών παθήσεων όπως το άσθμα, το βήχα, τον πονόλαιμο, την αμυγδαλίτιδα, την κολπίτιδα και τη βρογχίτιδα. Επίσης βοηθάει στη μείωση της υπερβολικής έκκρισης βλέννας στους πνεύμονες και στις ρινικές οδούς παρέχοντας ανακούφιση από την ρινική συμφόρηση. 

Οι αντιβακτηριακές ιδιότητες του είναι αποτελεσματικές στη θεραπεία της βακτηριακής κολπίτιδας και των λοιμώξεων των ρινικών κόλπων. 

Στις μελέτες που διεξήχθησαν χρησιμοποίησαν σαμπούκο σε συνδυασμό με άλλα βότανα με αποσυμφορητικές και αντιικές ιδιότητες και διαπίστωσαν ότι οι μολύνσεις των ρινικών κόλπων καθάρισαν πιο γρήγορα σε σύγκριση με τα αντιβιοτικά. Σύμφωνα με κλινικές δοκιμές που διεξήχθησαν στη Νορβηγία χρησιμοποίησαν εκχύλισμα/χυμό σαμπούκου για την αντιμετώπιση της γρίπης και παρατήρησαν ότι η ομάδα που κατανάλωνε τον χυμό σαμπούκου αντιμετώπισε πιο γρήγορα τα συμπτώματα της γρίπης σε διάστημα δυο ημερών ενώ η ομάδα που κατανάλωνε συνταγογραφούμενα φάρμακα σε έξι ημέρες. 

Οι ερευνητές ανάφεραν ότι τα φλαβονοειδή από το εκχύλισμα σαμπούκου συνέβαλαν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και οι ανθοκυάνες που περιέχονται στους καρπούς του είχαν αντιφλεγμονώδεις δράσεις και κατάφεραν να μειώσουν τους πόνους και τον πυρετό. 

Ιος του έρπητα και του ιού HIV 

Σε επιστημονικές μελέτες που διεξήχθησαν χρησιμοποίησαν εκχύλισμα σαμπούκου για την αντιμετώπιση του ιού του έρπητα και του ιού HIV. 

Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι το εκχύλισμα σαμπούκου ήταν σε θέση να σταματήσει την αντιγραφή του ιού του έρπητα και να μειώσει την μολυσματικότητα του HIV.  

Τσάι σαμπούκου 

Το τσάι του σαμπούκου γίνεται συνήθως με τα άνθη του. Τα άνθη του περιέχουν φλαβονοειδή και οι αντιοξειδωτικές τους ιδιότητες βοηθούν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. 

Το τσάι σαμπούκου αντιμετωπίζει δραστικά τα συμπτώματα της γρίπης και του κρυολογήματος, συμπεριλαμβανομένου του πυρετού, κεφαλαλγίας, κόπωσης, πονόλαιο και βήχα. 

Τα τσάι σαμπούκου επίσης προωθεί την εφίδρωση και αυξάνει την ούρηση αυξάνοντας έτσι την αποβολή των τοξινών από το σώμα. Επίσης βοηθάει στη μείωση της φλεγμονής, την ενίσχυση της λειτουργίας του ήπατος, στη θεραπεία των αλλεργιών, της αρθρίτιδα, του οιδίματος, των μυκητιασικών λοιμώξεων, της ουρική αρθρίτιδας, στον πονοκέφαλο, στους ρευματισμους και στον πονόδοντο. 

Τσάι σαμπούκου 

Υλικά 

4 γραμμ. αποξηραμένα άνθη σαμπούκου 

150 ml ζεστό νερό 

Εκτέλεση 

Προσθέτουμε τα άνθη σαμπούκου στο ζεστό νερό και το σκεπάζουμε. Το αφήνουμε για 15 λεπτά πριν το καταναλώσουμε. 

Καταναλώνουμε το τσάι μια έως δυο φορές ημερησίως για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της γρίπης ή για προληπτικούς λόγους. Το τσάι σαμπούκου μπορεί επίσης να παρασκευαστεί και με το χυμό των καρπών του. 

Σε μια κούπα ζεστό νερό προσθέτουμε τέσσερις κουταλιές χυμό σαμπούκου και το καταναλώνουμε καθημερινά για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. 

Καρδιαγγειακό σύστημα – Χοληστερίνη 

Μελέτες έδειξαν ότι ο σαμπούκος μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη μείωση της χοληστερόλης. 

Ο χυμός του σαμπούκου μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της λιποπρωτεΐνης “κακής” χοληστερόλης και την αύξηση της “καλής” χοληστερόλης η οποία είναι ευεργετική για την υγεία της καρδιάς. 

Επιδερμίδα 

Τα φλαβονοειδή βοηθούν στην κυκλοφορία και ενισχύουν τα τριχοειδή αγγεία, γι’ αυτό το ανθόνερο σαμπούκου χρησιμοποιείται για την περιποίηση της επιδερμίδας. 

Καταπραϋνει τα ηλιακά εγκαύματα, φωτίζει τις φακίδες, καθαρίζει το δέρμα, τονώνει και επανορθώνει την επιδερμίδα. 

Το ανθόνερο επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τα εξανθήματα, τα οιδήματα, για τα κρυοπαγήματα (χιονίστρες) και για το ξέπλυμα των ματιών για την αντιμετώπιση της επιπεφυκίτιδα και της φλεγμονής των ματιών. 

Από τα άνθη επίσης μπορούμε να φτιάξουμε λάδι και να το χρησιμοποιήσουμε ως μια καταπραϋντική λοσιόν για μασαζ για την ανακούφιση των πονεμένων μυών καθώς επίσης και για την αντιμετώπιση των εγκαυμάτων και των εξανθημάτων. 

Αποτοξίνωση – Απώλεια βάρους 

Ο σαμπούκος χάρη στις διουρητικές και αποτοξινωτικές ιδιότητες του μπορεί να μας βοηθήσει να χάσουμε βάρος. 

Σε μια μελέτη που διεξήχθη από τον C. Chrubasik και των συνεργατών του στο Ινστιτούτο Ιατροδικαστικής του Πανεπιστημίου Freiburg της Γερμανίας πήραν μέρος 80 συμμετέχοντες που κατανάλωναν καθημερινά χυμό σαμπούκου εμπλουτισμένο με άνθη σαμπούκου και εκχυλίσματα σαμπούκου σε μορφή σκόνης. 

Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι όχι μόνο το βάρος των συμμετοχόντων βελτιώθηκε σημαντικά αλλά και η πίεση του αίματος. 

Χρήση – Προφυλάξεις 

Η ποικιλία σαμπούκου με τις θεραπευτικές ιδιότητες για την υγεία είναι ο Sambucus nigra. Παρόλο που είναι η μόνη ποικιλία που θεωρείται ότι είναι μη τοξική ακόμα και όταν τα μέρη του δεν είναι μαγειρεμένα, συνιστάται να μαγειρεύουμε τους καρπούς τουλάχιστον λίγο για να ενισχύουμε τη γεύση και τη πεπτικότητα τους. Τα φύλλα, άνθη και ο φλοιός του σαμπούκου είναι ασφαλές για κατανάλωση σε αποξηραμένη μορφή. 

Οι άγουροι καρποί περιέχουν κυάνιο και είναι τοξικά γι’αυτό δεν πρέπει να καταναλώνονται. 

Συλλογή 

Τα φύλλα και τα άνθη συλλέγονται τον Ιούνιο έως Ιούλιο και οι καρποί του από τον Αύγουστο έως τον Σεπτέμβριο. 

Άλλες χρήσεις 

Ο σαμπούκος είναι διαθέσιμος ως σιρόπι, λικέρ, σκόνη, εκχύλισμα/χυμός, καραμέλες για τον λαιμό και σε αποξηραμένη μορφή. Στον κήπο αποξηραμένα φύλλα σαμπούκου χρησιμοποιούνται ως φυσικό εντομοκτόνο. 

Άλλες Ονομασίες 

Το σαμπούκο θα τον βρούμε και με τις ονομασίες ζαμπούκος, κουφοξυλιά, αφροξυλιά, φροξυλιά, φροξινάνθι και αφροξυλάνθη. 

Οι φυσικές θεραπείες και δεν αποτελούν υποκατάστατο ιατρικής περίθαλψης. Συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας για οποιοδήποτε θέμα υγείας και πριν την χρήση οποιοδήποτε βοτάνου. 

anatakti.gr