Είναι πολύ σημαντικό ότι η ΠΕΔ αποφάσισε να επενδύσει πόρους και ανθρώπινο δυναμικό σε ένα τέτοιο συνέδριο.
Η πρωτοβουλία της ΠΕΔ εξασφαλίζει μια ευρύτερη συζήτηση για το θέμα από ευρύτερες κοινωνικές ομάδες και όχι μόνο από τους επιστήμονες. Αυτό θα συμβάλει στη μεταβολή των συνηθειών και του τρόπου ζωής των πολιτών ώστε να προσαρμοστούν σε φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές και να συμβάλουν στη σωτηρία του Πλανήτη.
Στο συνέδριο έγινε σαφές ότι σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία η συντριπτική πλειοψηφία των επιστημόνων συμφωνούν ότι είμαστε σε μια φάση ενός φαινομένου κλιματικής αλλαγής που θα προκαλέσει αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη τα επόμενα έτη.Η αλλαγή αυτή δεν έχει καμία σχέση με τις αλλαγές που έγιναν σταδιακά σε παλιότερες εποχές της ζωής στη Γη. Η αλλαγή της θερμοκρασίας θα είναι αρκετά απότομη καθώς αναμένεται αύξηση κατά ορισμένους βαθμούς, ανάλογα με το σενάριο, στα επόμενα 50 έως 100 χρόνια. Σύμφωνα με τη συμφωνία του Παρισιού με τις δράσεις που συμφωνήθηκαν αναμένεται/επιδιώκεται αύξηση κάτω των 2 βαθμών Κελσίου μέχρι το τέλος του αιώνα.
Στο συνέδριο παρουσιάστηκαν πολλές εισηγήσεις που αναφέρονταν στις επιπτώσεις της κλιματική αλλαγής στη Γεωργία (τόσο στη γεωργική παραγωγή και κτηνοτροφία όσο και στα Δάση) αλλά και στις δυνατότητες του ευρύτερου γεωργικού τομέα να συμβάλει στην άμβλυνση των αιτίων που προκαλούν την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή αλλά και των επιπτώσεων ευρύτερα. Ο γεωργικός τομέας της οικονομίας έχει μια ιδιαιτερότητα.
Από τη μια πλευρά παράγει αέρια του θερμοκηπίου που προκαλούν την κλιματική αλλαγή. Τα αέρια αυτά είναι το μεθάνιο που παράγουν τα στομάχια των μηρυκαστικών (βοοειδή, αιγοπρόβατα), οι εκπομπές από τα τρακτέρ και τα γεωργικά μηχανήματα , οι εκπομπές από την εφαρμογή αζωτούχων λιπασμάτων (οξείδια του αζώτου) αλλά και από τις εκπομπές για την κατασκευή των εφοδίων όπως λιπάσματα, φυτοφάρμακα, μηχανήματα κλπ.
Όλα αυτά εκτιμάται ότι συμβάλλουν κατά 15%στις συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Σημαντικές ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου παράγονται από την αλλαγή των χρήσεων γης.
Μια αλλαγή από λειμώνα (βοσκότοπο) σε καλλιεργούμενη έκταση προκαλεί μείωση της οργανικής ουσίας του εδάφους που μετατρέπεται σε διοξείδιο του άνθρακα που εκλύεται στην ατμόσφαιρα. Αυτό συνέβη μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο που η ανάγκη διατροφής του πληθυσμού οδήγησε σε καλλιέργεια λειμώνων (με όργωμα των εκτάσεων για να καλλιεργηθούν) με αντίστοιχη μείωση της οργανικής ουσίας του εδάφους. Το ίδιο ισχύει όταν καταστρέφονται τα δάση και διοξείδιο του άνθρακα εκλύεται στην ατμόσφαιρα από την καύση του ξύλου αλλά και από τη μείωση της οργανικής ουσίας του εδάφους.
Εδαφολογικοί χάρτες της Θεσσαλίας της δεκαετίας του 1930 δείχνουν οργανική ουσία 3 και 4 % στα εδάφη που πρόσφατα είχαν καλλιεργηθεί. Σήμερα τα ίδια εδάφη έχουν μόνο 1% οργανική ουσία. Για να γίνει κατανοητό τι σημαίνει αυτό σκεφτείτε ότι 1% οργανική ουσία στα επιφανειακά στρώματα του εδάφους (0-30 εκατοστά) αντιστοιχεί σε 3,5 τόνους οργανική ουσίας το στρέμμα. Στα 5.000.000 στρέμματα της Θεσσαλίας με 1% οργανική ουσία αποθηκεύουν 17,5 εκατομμύρια τόνους οργανικής ουσίας που όταν αποσυντίθεται δίνει περίπου τριπλάσια ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
Από την άλλη πλευρά ο γεωργικός τομέας έχει δυνατότητα αφαίρεσης ποσοτήτων αερίων του θερμοκηπίου από την ατμόσφαιρα μέσω της φωτοσύνθεσης και δημιουργίας δομικών μερών των φυτών αλλά και αποθήκευσης σε μορφή οργανικής ουσίας στο έδαφος.
Σημειώνω ότι ο αποθηκευμένος στο έδαφος άνθρακας είναι πολύ περισσότερος από τον άνθρακα που περιέχεται στο υπέργειο τμήμα των φυτών. Ιδιαίτερα η οργανική ουσία του εδάφους μπορεί να αφαιρέσει μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και να τις αποθηκεύσει στο έδαφος.
Αυτό επιτυγχάνεται είτε με προσθήκη οργανικής ύλης στο έδαφος (όπως υπολείμματα καλλιεργειών, κοπριές, κομπόστες και άλλα οργανικά λιπάσματα ή εδαφοβελτιωτικά, χρήση καλλιεργειών φυτοκάλυψης και ενσωμάτωση στο έδαφος ως χλωρή λίπανση) είτε με μείωση της αποδόμησης της οργανικής ουσίας με μείωση της αναμόχλευσης του εδάφους (όργωμα, βαθιά αναμόχλευση με βαρείς καλλιεργητές) είτε συνδυάζοντας και τα δύο για μέγιστο αποτέλεσμα.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος*
* Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου