Μπορεί η Ευρώπη να προσφέρει μια "πράσινη συμφωνία" στον κόσμο;

Στην προσπάθεια της να ενισχύσει τον ρόλο της ΕΕ στο κόσμο και κυρίως σε σχέση με τις άλλες παγκόσμιες δυνάμεις, η νέα Κομισιόν της von. Der Leyen επιδιώκει να χρησιμοποιήσει
την κλιματική αλλαγή για να υποστηρίξουν τις φιλοδοξίες της ηγεσίας της ΕΕ. Η αποτυχία του COP25 στη Μαδρίτη να καταλήξει σε ένα ικανοποιητικό συμπέρασμα, σηματοδοτεί πόσο σκληρό θα είναι για την ΕΕ να απαντήσει στο ερώτημα του τι σημαίνει ηγεσία και ιδιαίτερα πώς μπορεί να διασφαλίσει ότι οι άλλοι θα ακολουθήσουν. 

Η κλιματική αλλαγή δεν έχει σύνορα

Η φιλοδοξία της Κομισιόν είναι για μια κλιματικά ουδέτερα ήπειρο. Εξ ορισμού, αυτό απαιτεί συνεργασία και δέσμευση με τους γείτονες και όχι μόνο. Αυτό αρχίζει με το Brexit: το Ηνωμένο βασίλειο έχει σημειώσει μακράν τις μεγαλύτερες μειώσεις στις εκπομπές ρύπων μεταξύ των μεγαλύτερων κρατών-μελών. Κάνοντας τα μαθηματικά, γίνεται αμέσως σαφές ότι χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι πολύ πιο δύσκολο να επιτευχθεί ακόμη και ο σημερινός στόχος μείωσης στο τουλάχιστον 40% μέχρι το 2030, σε σύγκριση με το 1990. Με την κυβέρνηση Johnson να επιθυμεί μια μεγαλύτερη απόσταση από την εσωτερική αγορά και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί κάλλιστα να το χρησιμοποιήσει στη διαπραγμάτευση. Σύντομα, η ΕΕ ενδέχεται να αντιμετωπίσει μια επιλογή μεταξύ διευκόλυνσης των απαιτήσεων του Ηνωμένου Βασιλείου σε άλλους τομείς, με αντάλλαγμα να παραμείνει το Ηνωμένο Βασίλειο στην "φούσκα άνθρακα” της ΕΕ ή να ζητήσουν από τα κράτη-μέλη να το μειώσουν και άλλο.

Η Ρωσία και η Τουρκία είναι μέρος της ηπείρου, και μέχρι το 2030, με βάση τις τρέχουσες τάσεις, θα εκπέμπουν όσο ολόκληρη η ΕΕ, δηλαδή όσο σχεδόν η μισή Ευρώπη, ως ήπειρος. Εναπόκειται στην ΕΕ να προσφέρει μια αξιόπιστη προσέγγιση για να γίνει η μετάβαση προς τη μείωση του άνθρακα. Εδώ υπάρχει μια μεγάλη ευκαιρία, ακόμη και μια ευθύνη για την ΕΕ, να προσφέρει μια εναλλακτική στην προσέγγιση των ομοσπονδιακών ΗΠΑ του να μην κάνει τίποτα, ή στην πρωτοβουλία Ζώνη και Δρόμος, η οποία παρά την ρητορική της μείωσης του άνθρακα, περιλαμβάνει σημαντική ανάπτυξη στη συμβατική χρήση ενέργειας και υλικών. Αν και ομολογουμένως δεν αποτελεί μέρος της ηπείρου, η Βόρεια Αφρική θα μπορούσε να είναι στην ίδια κατηγορία. Εάν η ΕΕ μιλάει σοβαρά για την κλιματική ουδετερότητα της ηπείρου όπως περιγράφεται στις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της προέδρου της Κομισιόν, πρέπει να υπερβεί τη στενή γειτονιά της -και τους εταίρους από τη Λατινική Αμερική, την Καραϊβική, την Ασία και τον Ειρηνικό, και να έχει παγκόσμια εμβέλεια. 

Η πολιτική κλιματικής αλλαγής της ΕΕ θα χρειαστεί να εξετάσει την ευρύτερη εικόνα και να αναλογιστεί τι είναι αυτό που διακυβεύεται πραγματικά: μια παγκόσμια ισορροπία με βάση τον πλουραλισμό και το κράτος δικαίου. Οι εταίροι υπάρχουν και οι συνεργασίες μπορούν να αναπτυχθούν. Πάρτε παράδειγμα την Ινδία. Γιατί να μην μπορούσαν οι Ινδία και ΕΕ να αναπτύξουν μια συνεργασία χαμηλού άνθρακα ως μια εναλλακτική, για παράδειγμα, της πρωτοβουλίας Ζώνη και Δρόμος; Αυτό θα μπορούσε να βασιστεί σε μια υψηλού επιπέδου πολιτική διακήρυξη υποστηριζόμενη από ορισμένα συγκεκριμένα projects, όπως την υποστήριξη της Ινδίας στην μάχη για τον καθαρισμό του περιβάλλοντος, τη συνεργασία για την προετοιμασία ενός σημαντικού "παγκόσμιου αποθέματος” με βάση τη Συμφωνία του Παρισιού ή συνεργασία σε ενεργειακά ζητήματα. 

Υπάρχουν περισσότερα για το εμπόριο από τους φορολογικούς συντελεστές άνθρακα

Και εδώ μπαίνει το εμπόριο. Το εμπόριο έχει μειωθεί σε μεγάλο βαθμό σε σχέση με το ζήτημα του φορολογικού συντελεστή άνθρακα. Αυτό αναμενόταν υπό το πρίσμα των πολιτικών κατευθυντήριων γραμμών. Δυστυχώς, αυτό παραβλέπει τις ευκαιρίες που προσφέρουν οι εμπορικές συμφωνίες για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων ζητημάτων και αλληλεπιδράσεων, όπως για την μεταβίβαση της τεχνολογίας, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για νέες τεχνολογίες ή για τον έλεγχο των επιδοτήσεων. 

Η Πράσινη Συμφωνία αναφέρεται στις πρόσφατες εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ και στην πρόβλεψη οι εμπορικοί εταίροι να "επικυρώσουν και να εφαρμόσουν αποτελεσματικά” τη Συμφωνία του Παρισιού. ΚΑι πραγματικά, μια πιο κοντινή ματιά στον άνθρακα των ΗΠΑ ή στα υλικά και βασικά προϊόντα άλλων χωρών, θα μπορούσε να προσφέρει μια τακτική προσέγγιση στην. Εξυπηρέτηση του πολιτικού στόχου της αντίδρασης στις απειλές των ΗΠΑ με μια σαφή στάση της ΕΕ στις πολυμερείς ανησυχίες, αναφορικά με τα αποτελέσματα της Συμφωνίας του Παρισιού. Σχεδόν όλες οι χώρες την έχουν επικυρώσει -η Τουρκία δεν το έχει κάνει ακόμη και οι ΗΠΑ σχεδιάζουν να αποχωρήσουν. Αλλά τι σημαίνει πραγματικά το "εφαρμόζω αποτελεσματικά” στο πλαίσιο ενός συστήματος που βασίζεται σε εθελοντικές εθνικές υποσχέσεις; Πρόκειται μόνο για την τήρηση της διαδικασίας της υποβολής εθνικά καθορισμένων συνεισφορών; Ή η ΕΕ θα κρίνει το περιεχόμενο αυτών των δεσμεύσεων όταν διεξάγει την εμπορική της πολιτική; 

είναι τυχαίο το ότι ο επόμενος κύκλος δεσμεύσεων, που αναμένεται το 2020 και οδηγεί στην πρώτη παγκόσμια αποθεματοποίηση το 2023, θα απαιτήσει συγκρισιμότητα των προσπαθειών. Αυτή η διαδικασία, εάν είναι σημαντική -οι εν εξελίξει διαπραγματεύσεις στην UNFCCC θα το καθορίσουν αυτό- θα πρέπει να δημιουργήσει διαφάνεια αναφορικά με τις κλιματικές ενέργειες σε όλες τις χώρες και να εντείνει τον διάλογο για το ποιος προκαλεί τι εκπομπές ρύπων και πού, και ποιος είναι υπεύθυνος για την εσωτερικοποίηση και τελικά για την άμβλυνσή τους. Στο τέλος της ημέρας, αυτό θα απαιτήσει μια πιο προσεκτική ματιά στις εμπορικές ροές του ενσωματωμένου άνθρακα. 

Ενώ το μεγαλύτερο μέρος μιας τέτοιας διεθνούς ατζέντας Πράσινης Συμφωνίας θα μπορούσε να υποστηριχτεί από τις δομές της UNFCCC, τον ΠΟΕ ή την Παγκόσμια Τράπεζα, αυτό δεν είναι απολύτως απαραίτητο. Η στάση στο πλαίσιο των πολυμερών οργανισμών δεν εμποδίζει την ΕΕ (δεν θα έπρεπε) να αποτρέψει την ΕΕ από το να σχηματίσει διμερείς συνεργασίες που υποστηρίζουν την μείωση των εκπομπών παγκοσμίως, την ανάπτυξη και τις επενδύσεις. 

Των Christian Egenhofer και Milan Elkerbout

Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: https://www.ceps.eu/can-europe-offer-a-green-deal-to-the-world/