Το σπήλαιο της κοιμωμένης και του θεού Πάνα ...στην Κερατέα!

...Είναι ένα από τα σπήλαια που κάποτε επισκέφθηκε με κίνδυνο της ζωής του (...) και ο Λόρδος Βύρων για αυτό έχει και την ονομασία ΣΠΗΛΑΙΟ ΛΟΡΔΟΥ ΒΥΡΩΝΑ.
Η υπόγεια αττική γη έχει να προσφέρει πολλές ομορφιές στους επίδοξους επισκέπτες της, είτε περπατώντας τα υπόγεια ρέματα και τις μυστικές στοές της, είτε ακολουθώντας τα σταλακτιτικά μονοπάτια ενός σπηλαίου.
Ένα από αυτά τα σπήλαια είναι και το σπήλαιο του Λόρδου Βύρωνα ή της Κερατέας ή Κερατοβουνίου για τους ντόπιους τσοπάνηδες, που βρίσκεται στο Κερατοβούνι (πιθανή ονομασία από την ύπαρξη χαρουπόδενδρων – τα χαρούπια λέγονται και κέρατα ή ξυλοκέρατα) και σε υψόμετρο 548 μ., στα ΝΔ της Κερατέας.
Εμείς όμως είπαμε να το ονομάσουμε σπήλαιο της Κοιμωμένης. Εξάλλου, επίσημη ονομασία δεν έχει, οπότε είχαμε το δικαίωμα να το κάνουμε (αργότερα θα δείτε και τον λόγο).

Το μήκος του σπηλαίου είναι 60 μ., το πλάτος του 35 και το ύψος οροφής του κυμαίνεται από 5 - 10 μ. Είναι διώροφο και χωρίζεται σε 3 επιμήκη παράλληλα τμήματα από τεράστιες κολώνες, εξαίρετους σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Από το πρώτο τμήμα, με απότομη ανάβαση 5 περίπου μέτρων, αρχίζουν διαδοχικά τα άλλα τρία διαμερίσματα με κατηφορικό δάπεδο. Το τελευταίο βαραθρώδες, διατηρεί στον πυθμένα του νερά με βάθος ανάλογα με την εποχή. Είναι το βαθύτερο σημείο του σπηλαίου, με υψομετρική διαφορά από την είσοδο του 28 μέτρων. Παρακάτω, η χαρτογράφηση της Άννας Πετροχείλου (1950).

Τώρα όσον αφόρα την ιστορία περί της ονομασίας Λόρδου Βύρωνα, ξέρουμε ότι όταν ο Λόρδος περιδιάβαινε την Αττική, έμαθε για την ύπαρξη του σπηλαίου αυτού. Κάποιος τσοπάνης λοιπόν της περιοχής προσφέρθηκε να τον ξεναγήσει και να του δείξει τις ομορφιές του σπηλαίου. Όλα πήγαιναν καλά, μέχρι που οι δάδες τους έσβησαν και για αρκετή ώρα προσπαθούσαν να βρουν την έξοδο μέσα στο πυκνό σκοτάδι, φοβούμενοι μάλιστα -όπως έγραψε στα γραπτά του ο Βύρωνας- και για την ίδια τη ζωή τους. Τελικά η έξοδος βρέθηκε και οι δυο τους βγήκαν χαρούμενοι στον έξω κόσμο. Τώρα για το σπήλαιο αυτό καθεαυτό, πρόκειται για ιερό σπήλαιο των νυμφών και του θεού Πάνα, που η λατρεία του συνεχίστηκε μέχρι και τα πρώτα χριστιανικά χρόνια. Ακόμα και στις μέρες μας, πολλοί λάτρεις της εκδιωγμένης πατρώας θρησκείας το επισκέπτονται και κάνουν τις σπονδές τους, προσφέροντας κρασί και φρούτα στους “κατοίκους” του.
Από αρχαιολογικής άποψης έχουν βρεθεί μυκηναϊκά όστρακα, αλλά σοβαρή ανασκαφή δεν έγινε ποτέ, παρά μονό λαθρανασκαφές εδώ και πολλά χρόνια…
Το σπήλαιο σήμερα είναι ακόμα ζωντανό. Έχει αρκετή υγρασία για να μπορέσει να διατηρήσει τον υπέροχο σταλακτιτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο που διαθέτει, αλλά και σε μερικά αλλά σημεία υπάρχουν μικρές λιμνούλες με κρυστάλλινο νερό.
Επίσης έχει -όπως αναφέραμε- αρκετές αίθουσες και θαλάμους, αλλά και σημεία όπου θα χρειαστούν σχοινιά για ανάβαση / κατάβαση. Συνολικά καταλαμβάνει έκταση 950 μ2 και εξερευνήθηκε σε σπηλαιολογικό επίπεδο από το ζεύγος Ι. & Α. Πετροχείλου, αλλά και από τον σπηλαιολόγο και συγγραφέα Ν. Λελούδα.
Για το τέλος, άφησα τον λόγο για τον οποίο το ονομάσαμε σπήλαιο της Κοιμωμένης.
Περίπου στο μέσον του σπηλαίου και αρκετά πλάγια κάτω από την οροφή του, υπάρχει ένας σχηματισμός, φυσικός λογικά. Αυτός ο σχηματισμός μοιάζει με μια γυναικεία ύπαρξη, η οποία φοράει ένα πέπλο λευκό και κοιμάται στο πλευρό ενός ασβεστολιθικού διάκοσμου. Ίσως παιχνίδια του μυαλού, του φακού, η της μητέρας φύσης, όπως και να χει το σπήλαιο έχει ακόμα φωνή και ζητεί την βοήθεια μας…