Κατάγεται από τις χώρε της Ανατολικής Μεσογείου στις οποίες κατά την διάρκεια του ξηροθερμικού καλοκαιριού βρίσκεται σε λήθαργο. Αργότερα με τις πρώτες βροχές και δροσερές θερμοκρασίες του φθινοπώρου εκπτύσσει το φύλλωμα του για να ανθίσει κατόπιν και να συνεχίσει την ανάπτυξή του μέχρι το επόμενο καλοκαίρι οπότε ξαναπέφτει σε λήθαργο. Κάτω από αυτές τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής τα νεαρά σπορόφυτα χρειάζονται 2-3 χρόνια για να ανθίσουν.
Το κυκλάμινο έγινε γνωστό στην Ευρώπη στις αρχές του 17ου αιώνα, ενώ η βελτίωση του άρχισε στα μέσα του 19ου αιώνα. Υπάρχουν μέχρι σήμερα μέχρι και 24 είδη κυκλάμινου. Τα φύλλα του, σε μακρείς μίσχους εκφύονται κυκλικά από την κορυφή ενός πεπλατυσμένου κονδύλου που ονομάζεται «κορμός».
Σήμερα το κυκλάμινο είναι φυτό γλάστρας που μπορεί να καλλιεργηθεί για παραγωγή όλο το χρόνο. Τελευταία έχει διαδοθεί αρκετά η καλλιέργεια υβριδίων F1 που παρουσιάζουν ικανοποιητική ομοιομορφία άνθησης. Επιδίωξη των βελτιωτών στις νέες ποικιλίες που παράγουν είναι:
(1) υψηλό ποσοστό φύτρωσης
(2) πρώιμη και ομοιόμορφη άνθηση
(3) Παρατεταμένη ανθοφορία
(4) Ελκυστικό φύλλωμα
(5) Γρήγορη βλαστική ανάπτυξη
(6) Καλοσχηματισμένη κόμη
(7) Μεγάλη διάρκεια ζωής στο σπίτι
Με τις σύγχρονες τεχνικές καλλιέργειες η παραγωγή κυκλάμινων απαιτεί σήμερα χρονικό διάστημα 7-9 μηνών από τν ημέρα σποράς.
ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ
Εμπορικά το κυκλάμινο πολλαπλασιάζεται με σπόρο. Η διατήρηση του σπόρου μπορεί να γίνει σε χώρους με θερμοκρασία 15-20ο C. Για παρατεταμένη διατήρηση σπόρου η θερμοκρασία πρέπει να κυμαίνεται στους 2 – 10ο C.
Η σπορά γίνεται σε κιβώτια που φέρουν υγρή τύρφη εμπλουτισμένη σε θρεπτικά στοιχεία.
Το ρΗ διατηρείται σε επίπεδα 6 – 6,5. Σε χαμηλότερες του 5,5 τιμές ρΗ η φύτρωσε είναι σποραδική ενώ η μετέπειτα ανάπτυξη των σποροφύτων είναι περιορισμένη γιατί οι ρίζες δεν ανέχονται όξινο περιβάλλον. Οι αποστάσεις σποράς είναι 7χ7 cm και το βάθος 1/3 cm.
Η καλύτερη φύτρωση επιτυγχάνεται στο σκοτάδι σε θερμοκρασία 19-20ο C. Θερμοκρασία μεγαλύτερη των 22ο C αναστέλλει την φύτρωσε των σπόρων.
Για το λόγο αυτό τα κιβώτια σποράς μεταφέρονται σε θαλάμους ανάπτυξης φυτών με ελεγχόμενο αερισμό, υγρασία και θερμοκρασία και οχι στο θερμοκήπιο όπου η ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να αυξήσει την θερμοκρασία σε ανεπιθύμητα επίπεδα. Καθόλη τη διάρκεια της φύτρωσης η τύρφη πρέπι να διατηρείται υγρή.
Σε 30 περίπου ημέρες από την σπορά τα νεαρά σπορόφυτα αρχίζουν να κάνουν την εμφάνιση τους με ορατές τις κοτυληδόνες τους. Τότε είναι ο κατάλληλος καιρός που πρέπει να μεταφερθούν τα κιβώτια με τα σπορόφυτα σε θερμοκήπιο με υψηλή υγρασία και αρκετή σκίαση. Από τη στιγμή που εμφανισθεί το πρώτο πραγματικό φύλλο η σχετική υγρασία μπορεί να ελαττωθεί, η νυκτερινή όμως θερμοκρασία παραμένει ακόμη στους 20ο C για καλύτερη ανάπτυξη. Τα συνηθισμένα ποσοστά φύτρωσης ανέρχονται σε 80-85%, χωρίς να αποκλείεται φύτρωση μέχρι και 95%. Σπορόφυτα που χρειάσθηκαν περισσότερο από 45 ημέρες κατά την φύτρωση θα πρέπει να αποκλείονται για μεταφύτευση.
ΒΛΑΣΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ
Η βλαστική αύξηση των νερών σποροφύτων είναι βραδεία στα πρώτα στάδια της ανάπτυξης. Για το λόγο αυτό θα πρέπει οι συνθήκες του περιβάλλοντος να διατηρούνται σε άριστα επίπεδα προκειμένου η αύξηση να προχωρήσει με γοργό ρυθμό. Μετά την φύτρωση αρχίζει ο «κορμός» να μεγαλώνει σε μέγεθος. Τα πρώτα αληθινά φύλλα αποκτούν το πραγματικό τους σχήμα σε 80-90 ημέρες μετά την σπορά.
Μεταφύτευση
Η μεταφύτευση των σποροφύτων από τα κιβώτια σποράς στις γλάστρες γίνεται περίπου 120 ημέρες μετά την σπορά. Στην ηλικία αυτή τα νεαρά κυκλάμινα έχουν κατά μέσο όρο 6-7 ανεπτυγμένα φύλλα. Κατά την μεταφύτευση πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή ώστε μνα μην καταστραφεί το ριζικό σύστημα ενώ η επάνω επιφάνεια του κορμού να βρίσκεται στος ύψος του εδαφικού μίγματος. Βαθιά φύτευση του κορμού διευκολύνει την ανάπτυξη απλωμένων και χαλαρών φυτών χωρίς καλή εμφάνιση. Το εδαφικό μείγμα είναι το ίδιο που χρησιμοποιείται στη σπορά, δηλαδή τύρφη εμπλουτισμένη σε θρεπτικά στοιχεία.
Χρησιμοποιούνται γλάστρες από 10 – 18 cm. Συνήθως τα μικρανθή κυκλάμινα φυτεύονται στις μικρότερες γλάστρες και τα μεγαλοανθή στις μεγαλύτερες. Οι γλάστρες τοποθετούνται η μία δίπλα στην άλλη μέχρις ότου τα φύλλα να πλησιάσουν το περιχείλωμα τους. Αργότερα αραιώνονται γιατί πυκνοτοποθετημένα φυτά αποκτούν μικρόμισχα φύλλα και άνθη με μεγάλο ποδίσκο, πέραν του ότι είναι ευκολότερη η ανάπτυξη και μετάδοση ασθενειών.
Λίπανση
Τα κυκλάμινα δύσκολα εμφανίζουν συμπτώματα ανεπάρκειας ή υπερεπάρκειας θρεπτικών στοιχείων. Σε μια τέτοια περίπτωση η πρώτη αντίδραση τους είναι να περιορίσουν το ρυθμό βλαστικής ανάπτυξης. Από ερευνητικές εργασίες προκύπτει το συμπέρασμα ότι τα κυκλάμινα απαιτούν μια σταθερή και μέτρια λίπανση, η ποσότητα η συχνότητα της οποίάς αυξάνει σταδιακά με την αύξηση του μεγέθους των φυτών. Με την μέθοδο της υδρολίπανσης χορηγούνται στα σπορόφυτα 100 ppm Ν, από το σύνθετο λίπασμα 12-12-12, μιας φορά κάθε 2-3 εβδομάδες. Η λίπανση των σποροφύτων αρχίζει στην ηλικία των 60 ημερών και σταματά με τη φύτευση στις 120 ημέρες από την σπορά. Στα μεταφυτευθέντα κυκλάμινα αρχίζει στην ηλικία των 151 ημερών. Η ποσότητα είναι 100 ppm N (12-12-12) με συχνότητα 2 δύο φορές την εβδομάδα. Στην ηλικία των 180 ημερών η λίπανση αυξάνεται σε 150 ppm N και τρεις φορές την εβδομάδα για να φθάσει στις 210 ημέρες και μέχρι την διάθεση τους στα 200 ppm Ν και τέσσερις φορές την εβδομάδα.
Άρδευση
Κάθε φορά που τα κυκλάμινα μαραίνονται από έλλειψη νερού ειδικά σε ζεστό νερό, κιτρινίζουν μερικά από τα κάτω φύλλα μέσα σε 1-2 ημέρες. Για το λόγο αυτό δεν θα αφήνεται να στεγνώνει ποτέ η τύρφη. Προτιμάται η πρωινή άρδευση για να αποφεύγεται η προσβολή από Βοτρύτη. Εφαρμόζεται πότισμα με σταγόνες ή με το σύστημα του «Βρεγμένου Δαπέδου» (τριχοειδής άρδευση). Η σχετική υγρασία του θερμοκηπιακού χώρου την ημέρα διατηρείται σε επίπεδα 50-70%.
Θερμοκρασία
Μέχρι την μεταφύτευση τα σπορόφυτα διατηρούνται σε νυκτερινή θερμοκρασία 20ο C. Από τη μεταφύτευση και μετά η νυκτερινή θερμοκρασία διατηρείται στους 17-18ο C ενώ η ημερήσια στους 20ο C με συννεφιά και στους 23-24ο με ήλιο.
Εφόσον υπάρχει σύστημα δροσισμού θα πρέπει να τεθεί σε λειτουργία γιατί αλλιώς σε θερμό καλοκαίρι η άνθηση μπορεί να καθυστερήσει 1-2 μήνες και η ποιότητα να υποβαθμισθεί. Καλή κυκλοφορία του αέρα επιβάλλεται για περιορισμό της εξάπλωσης ασθενειών.
Φως
Εφαρμόζεται σκίαση στο θερμοκήπιο από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο. Με υπερβολικό ηλιακό φως τα φυτά γίνονται σκληρά και χλωρωτικά με νεκρωτικές καμιά φορά κηλίδες στα φύλλα. Αντιθέτως μειωμένο φως περιορίζει την βλαστική αύξηση και προσδίδει καχεκτική εμφάνιση στα κυκλάμινα. Ένταση φωτός 35-43 klux θεωρείται άριστη για την καλλιέργεια των κυκλαμίνων.
Διοξείδιο του άνθρακα
Τα κυκλάμινα αντιδρούν ευνοϊκά σε επίπεδα 1000ppm CO2 όταν τα παράθυρα του θερμοκηπίου είναι κλειστά. Τόσο η βλάστηση όσο και η άνθηση επιταχύνονται με εμπλουτισμό του αέρα σε Ο2.
ΑΝΘΗΣΗ
Το κυκλάμινο ανθίζει όταν φθάσει σε ένα ορισμένο βλαστικό στάδιο. Οτιδήποτε βοηθά στη γρήγορη βλαστική ανάπτυξη συμβάλλει κατ’ επέκταση στην πρώιμη άνθηση. Οι ανθοφόροι οφθαλμοί εκπτύσσονται στις μασχάλες του έκτου φύλλου και πάνω. Η διαφοροποίηση του πρώτου ανθοφόρου οφθαλμού στη μασχάλη του έκτου φύλλου συμπίπτει χρονικά περίπου με την διαφοροποίηση του 10-13ου φύλλου. Η αύξηση των ανθοφόρων οφθαλμών στα πρώτα στάδια της ανάπτυξης τους είναι βραδύρρυθμη. Η άνθηση ουσιαστικά λαμβάνει χώρα όταν τα φυτά έχουν σχηματίσει περίπου 35 φύλλα. Πολλές φορές ο αριθμός αυτός των φύλλων μπορεί να μεταβάλλεται ανάλογα με την ποικιλία, το μέγεθος της γλάστρας και την μεταχείριση που έχουν υποστεί τα φυτά. Γενικά κυκλάμινα σε μικρότερες γλάστρες ανθίζουν νωρίτερα από ότι σε μεγαλύτερες.
Λίπανση
Η ποσότητα και η συχνότητα της λίπανσης με άζωτο και κάλιο επηρεάζουν το χρόνο της άνθησης. Υψηλή συγκέντρωση καλίου σε σχέση με χαμηλή αζώτου στη λίπανση και αντιστρόφως χαμηλή καλίου και υψηλή αζώτου καθυστερούν την άνθηση από 1-2 εβδομάδες. Η λίπανση είναι υπεύθυνη ακόμη και για την εκδήλωση ενός ανταγωνισμού μεταξύ φύλλων και ανθοφόρων οφθαλμών. Συχνά παρατηρείται αύξηση της βλάστησης και συγχρόνως καθυστέρηση ή αναστολή της άνθησης όταν συνδυάζονται αζωτούχος λίπανση παραπάνω από την κανονική και υψηλές θερμοκρασίες. Πρέπει να επιδιώκεται στην λίπανση ισορροπία αζώτου και καλίου. Στην πράξη παρέχονται με υδρολίπανση 150-200 ppm Ν και Κ, τις τελευταίες 60 ημέρες της καλλιέργειας, συχνότητα 3-4 φορές την εβδομάδα.
Θερμοκρασία
Θερμοκρασία εδάφους 13-48ο C, για έξι εβδομάδες στο διάστημα που τα φυτά έχουν 6 έως 40 φύλλα βρέθηκε να επιταχύνει την άνθηση μέχρι και 2 εβδομάδες. Ακόμη γρηγορότερη άνθηση παρατηρήθηκε σε έδαφος θερμοκρασίας 24-29ο C. Σε θερμοκρασία αέρα 15ο C τα φυτά κυκλάμινου είναι μικρότερα αλλά ανθίζουν νωρίτερα από ότι σε θερμοκρασία 20ο C.
Σε καλλιέργεια κυκλάμινου 45 ημέρες πριν από την προγραμματισμένη ημερομηνία άνθησης, τότε που τα φυτά έχον περίπου 35 φύλλα, η νυκτερινή θερμοκρασία κατέρχεται στους 16ο C και διατηρείται μέχρι την άνθηση ενώ η ημερήσια ρυθμίζεται στους 21-23ο C. Νυκτερινή θερμοκρασία 20ο C την περίοδο αυτή ρίχνει συνήθως τους ανθοφόρους οφθαλμούς ή παράγει άνθη μικρά και φυτά χαμηλής ποιότητας.
Φως
Το κυκλάμινο είναι φωτοπεριοδικά ουδέτερο φυτό. Η διάρκεια όμως της ημέρας και η ένταση του φωτός επηρεάζουν το σχηματισμό των ανθοφόρων οφθαλμών και την άνθηση. Όσο μεγαλύτερη είναι η μέρα και η ένταση του φωτός τόσο περισσότερο φύλλα και άνθη σχηματίζονται ενώ η άνθηση είναι πρωιμότερη με την προϋπόθεση ότι και οι άλλοι παράγοντες βρίσκονται σε άριστα επίπεδα.
Γιββεριλλίνη
Βρέθηκε πως η γεββεριλλίνη (GA3) επιταχύνει την έναρξη της ανθήσεως πολλών ποικιλιών κυκλάμινου μέχρι και ένα μήνα. Επί πλέον προκαλεί ομοιόμορφη άνθηση. Στην πράξη η Γιββεριλλίνη ψεκάζεται στην κορυφή των φυτών ή «κορώνα» όπως αλλιώς ονομάζεται. Ο ψεκασμός γίνεται 45-60 ημέρες πριν από την επιθυμητή ημερομηνία άνθησης. Οι δόσεις είναι 10 ppm για τα υβρίδια F1 και 25 ppm για τις άλλες ποικιλίες. Συνήθως 8 ml διαλύματος GA3 είναι αρκετά για κάθε φυτό. Μεγαλύτερη ποσότητα μπορεί να εξασθενίσει τους ποδίσκους των ανθέων με την επιμήκυνση που προκαλεί.
Φυσιολογικές ανωμαλίες
Αποβολή ανθοφόρων οφθαλμών: Προκαλείται συνήθως από υψηλές θερμοκρασίες, ανεπαρκή φωτισμό, περιορισμένη άρδευση η λίπανση.
Καθυστερημένη άνθηση: Από τα πιο πιθανά αίτια είναι οι υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες, η εσφαλμένη λίπανση, ο ανεπαρκής φωτισμός ή το μεγάλο μέγεθος της γλάστρας.
Χλωρωτικό φύλλωμα: Αν δεν οφείλεται σε τροφοπενία αζώτου τότε τα πιο πιθανά αίτια είναι το υψηλό ρΗ, η μεγάλη ένταση φωτός ή ξηρό έδαφος.
Εχθροί
Οι πιο σοβαρές ζημιές προέρχονται από τους τετράνυχους που προσβάλλουν φύλλα και άνθη. Οι αφίδες και οι θρίπες προκαλούν περιορισμένης έκτασης ζημιές. Η καταπολέμηση τους γίνεται με τα συνηθισμένα εντομοκτόνα. Μερικά είδη Bradysia και Sciara προσβάλλουν με τις προνύμφες τους το ριζικό σύστημα, μειώνοντας την ευρωστία των κυκλάμινων. Στην περίπτωση αυτή γίνεται διαβροχή του εδάφους με το κατάλληλο εντομοκτόνο.
Ασθένειες
Βοτρύτης (Botrytis cinerea): Παρατηρείται μαλακή σήψη των φύλλων και ανθέων της κορώνας. Τα προσβεβλημένα μέρη καλύπτονται από φαιό επίθεμα. Ευνοείται η ασθένεια από υψηλή υγρασία, φτωχό αερισμό, μειωμένη λίπανση και νυκτερινή θερμοκρασία χαμηλότερη των 16ο C. Εμφανίζεται έντονα σε συνωστισμένα φυτά. Βελτίωση των συνθηκών περιβάλλοντος και ψεκασμοί με κατάλληλα μυκητοκτόνα σκευάσματα στην κορώνα των φυτών περιορίζουν την ασθένεια.
Φουζαρίωση (Fusarium oxysporum): Κιτρινίζουν οι βάσεις των ελασμάτων των φύλλων. Αργότερα οι κηλίδες μεγεθύνονται. Στο στάδιο της άνθησης η φουζαρίωση εκδηλώνεται με έντονη μάρανση των κυκλάμινων. Συνιστάται η χρησιμοποίηση απολυμασμένου εδαφικού μίγματος.
Σήψη ριζών: Οφείλεται σε παθογόνους μικροοργανισμούς του εδάφους όπως τα Pythium, Rhizoctonia, Phytopthora κ.α.
Βακτηρίωση: Οφείλεται στο βακτήριο Erwinia caratovora που προκαλεί μαλακή σήψη στον κορμό. Χαρακτηριστικό της ασθένειας είναι η απότομη μάρανση και κατόπιν κατάρρευση των κυκλάμινων. Θερμός καιρός ευννοεί την επέκταση της ασθένειας. Αποφεύγεται η πυκνή τοποθέτηση των φυτών και η διαβροχή του φυλλώματος. Τα προσβεβλημένα φυτά απομακρύνονται και καταστρέφονται.
πηγή: ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΑΣ
ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου