Καμέλια

Προέλευση και περιγραφή
Αυτό το υπέροχο θαμνώδες φυτό, το οποίο περιβάλλεται με γυαλιστερό βαθυπράσινο φύλλωμα, είναι ιθαγενές της Ιαπωνίας και της Κίνας. Το γένος της καμέλιας πήρε το όνομά του από τον George Kamel, έναν Ιησουΐτη ιεραπόστολο, ο οποίος ταξίδεψε στην Ασία και μελέτησε την χλωρίδα των Φιλιππίνων. Οι κόκκινες καμέλιες συμβολίζουν τα ψυχικά χαρίσματα και τα λευκά μπουμπούκια τη χάρη. Από το 1200 π.Χ. στόλιζαν τους Κορεάτικους γάμους για να συμβολίσουν μακροβιότητα και πίστη. Η καμέλια παράγει μεγάλα, κομψά άνθη σε σχήμα τριαντάφυλλου, με χρωματική κλίμακα από λευκό μέχρι λαμπερό κόκκινο. Τα
λουλούδια εμφανίζονται σε μεγάλη ποικιλία σχημάτων και μεγεθών. Τα άνθη είναι εντυπωσιακά, αλλά το ίδιο είναι και τα σκουροπράσινα λαμπερά φύλλα της που διαρκούν όλο το χρόνο. Είναι βραδείας ανάπτυξης, αλλά μπορεί να φθάσει μέχρι και έξι μέτρα ύψος. Υπάρχουν χιλιάδες ποικιλίες διαθέσιμες για κήπους, οι οποίες προέρχονται κυρίως από τέσσερα είδη: Camellia japonica, Camellia sasanqua, Camellia reticulata, και Camellia saluenensis. Πέρισσότερο γνωστή είναι η Καμέλια η Ιαπωνική (Camellia japonica). Όλες οι ποικιλίες έχουν λουλούδια μονά ή διπλά και σε χρώματα κόκκινο, ροζ απαλό, ροζ σκούρο και λευκό. Πάνω από τρεις χιλιάδες ποικιλίες και υβρίδια της ιαπωνικής καμέλιας καλλιεργούνται.
Η ιαπωνική καμέλια φθάνει σε ύψος κατά μέσο όρο τα 2,5 μέτρα και σε πλάτος τα 1,5 μέτρα. Αν καλλιεργηθεί σε εσωτερικούς χώρους σαν φυτό γλάστρας μπορεί ν' ανθίσει τον Ιανουάριο ή τον Φεβρουάριο. Σε εξωτερικό χώρο συνήθως ανθίζει τον Μάρτιο και τον Απρίλιο. Οι παλιές ανατολικές ποικιλίες μπορούν να πάρουν σχήμα πυραμίδας.
Φροντίδα
Τα αειθαλή λαμπερά φύλλα της και τα θεαματικά άνθη της κάνουν την παρουσία της καμέλιας απαραίτητη σε κάθε σπίτι ή κήπο. Μπορεί να καλλιεργηθεί σαν φυτό γλάστρας σ' ένα θερμοκήπιο ή σ' ένα ηλιόλουστο δωμάτιο ή σαν φυτό του κήπου να φυτευτεί σε μια σκεπαστή τοποθεσία. Με την κατάλληλη επιλογή θέσης και με λίγη παραπάνω φροντίδα οι καμέλιες θα χαρίζουν απόλαυση στον κήπο σας για χρόνια. Διαλέγοντας ποικιλίες ανθεκτικές για την περιοχή σας και ακολουθώντας της παρακάτω οδηγίες, μπορείτε να επιμηκύνετε την περίοδο άνθισης στον κήπο σας ακόμα και τον χειμώνα.
Θερμοκρασία και φωτισμός
Οι καμέλιες απαιτούν υγρό και θερμό κλίμα για ν' αναπτυχθούν. Είναι αρκετά ανθεκτικές και εύκολες στην καλλιέργεια και μπορούν να αντέξουν σε θερμοκρασίες κάτω από το μηδέν. Το καλύτερο πάντως είναι να προεπιλέξετε το μέρος που θα φυτευτούν. Οι καμέλιες χρειάζονται υψηλές θερμοκρασίες και μεγάλη διάρκεια ημέρας για να σχηματίσουν τα λουλούδια τους. Ωστόσο για ν' ανθίσουν αυτά τα μπουμπούκια είναι απαραίτητες χαμηλές θερμοκρασίες και μικρές μέρες. Τα μπουμπούκια της είναι πολύ πιθανό να καταστραφούν εάν παγώσουν και ξεπαγώσουν απότομα, και αυτό είναι πολύ πιθανό να συμβεί εάν αυτά μεγαλώσουν με θέα την ανατολή όπου ο πρωινός ήλιος τα ξεπαγώνει απότομα. Γι' αυτό τα φυτά καλό είναι να τοποθετούνται σε ημισκιερά σημεία. Γενικά όσο ζεστότερο είναι το κλίμα τόσο χαμηλότερη ηλιοφάνεια χρειάζεται. Σε περιοχές που οι καμέλιες δεν αντέχουν, μπορούν να καλλιεργηθούν σε θερμοκήπια με ελάχιστη θερμοκρασία 8-12 ºC.
Χώμα
Οι καμέλιες χρειάζονται υγρό, αφράτο, και με καλή αποστράγγιση χώμα που να έχει εμπλουτιστεί με οργανικά υλικά και να έχει όξινο pH γύρω στο 6.0. Το πολύ αλκαλικό χώμα τελικά θα καταστρέψει το φυτό σας, ακόμα και αν το περιποιείστε συχνά. Το έδαφος του κήπου που θα φυτέψετε την καμέλια θα πρέπει να είναι στρωμένο αλλά όχι πολύ πατημένο καθώς οι καμέλιες έχουν ντελικάτες, ινώδεις, ρηχές ρίζες. Είναι ωφέλιμο να σκορπίσετε ένα στρώμα από ξερά κλαδιά και φύλλα γύρω από τα φυτά σας που θα προφυλάξουν το έδαφος από την απότομη παγωνιά. Οι καμέλιες που μεγαλώνουν σε δοχεία χρειάζονται αφράτο, ελαφρύ όξινο χώμα για γλάστρες. Ένα κατάλληλο μείγμα μπορεί να αποτελείται από δύο μέρη γόνιμο χώμα κήπου, ένα μέρος τύρφη και ένα μέρος άμμο. Λίγη χωνεμένη κοπριά, αν υπάρχει, είναι ωφέλιμο να προστεθεί.
Υγρασία
Η καμέλια προτιμά χώμα πλούσιο σε υγρασία, ωστόσο προσαρμόζεται και σε άλλες συνθήκες. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται όταν ποτίζετε τα φυτά σας. Αν ποτίζετε υπερβολικά ή αντίθετα αφήνετε τις ρίζες να στεγνώσουν μπορεί να προκαλέσετε πτώση των μπουμπουκιών στις καμέλιες σας. Στις καμέλιες όμως που είναι φυτεμένες σε γλάστρες ή δοχεία είναι προτιμότερο να αφήνουνε το χώμα να στεγνώσει ανάμεσα στα ποτίσματα.
Κλάδεμα
Για να βοηθήσουμε τις καμέλιες να ανθοφορήσουν τις κλαδεύουμε όταν βρίσκονται σε περίοδο βλάστησης, δηλαδή την άνοιξη και πάντως όχι αργότερα από τα μέσα Ιουνίου. Το κλάδεμα πρέπει να γίνεται αμέσως μετά το τέλος της ανθοφορίας και πριν την εμφάνιση των νέων μπουμπουκιών. Ο σωστός τρόπος είναι να αφαιρούμε τους μαραμένους βλαστούς και όσα κλαδιά προεξέχουν από το σχήμα που θέλουμε να έχει το φυτό μας. Επίσης πρέπει να αραιώνουμε τα εσωτερικά κλαδιά για να έχουμε καλύτερη κυκλοφορία του αέρα. Σε φυτά που έχουν χάσει εντελώς το σχήμα τους ή έχουν μεγαλώσει υπερβολικά για τον χώρο που βρίσκονται μπορούμε να κάνουμε ένα βαθύ κλάδεμα. Κατόπι τα ψεκάζουμε αρκετές φορές την μέρα με νερό μέχρι να σχηματιστεί νέα βλάστηση.
Λίπανση
Η λίπανση κατά τους μήνες Μάιο και Ιούνιο βοηθάει επίσης στην παραγωγή μπουμπουκιών. Αν καλλιεργείτε καμέλιες σε εσωτερικούς χώρους πρέπει να τις λιπαίνετε κάθε έξη εβδομάδες όταν βρίσκονται σε περίοδο βλάστησης. Η λίπανση δεν είναι απαραίτητη κατά την διάρκεια της ανθοφορίας.
Θα πρέπει να ελέγχετε τις καμέλιες συχνά για ασθένειες. Χειρότερη περίπτωση είναι τα κοκκοειδή που μπορούν να προξενήσουν κιτρίνισμα και πτώση των φύλλων. Ο τετράνυχος είναι βλαβερός σε ζεστό, ξερό καιρό και μπορεί να καφετιάσει τα φύλλα και να τα στραβώσει ειδικά στις κεντρικές τους νευρώσεις. Ένας μύκητας που προσβάλει τις καμέλιες μπορεί να καταστρέψει τελείως τα φυτά της καμέλιας και ένας άλλος μύκητας δημιουργεί καφετιές κηλίδες στα πέταλα και χαλάει την μορφή των λουλουδιών αν και δεν δημιουργεί μεγαλύτερη ζημία. Ψεκάζετε προληπτικά με μυκητοκτόνα. Είναι επίσης σημαντικό να αφαιρείτε τα μαραμένα λουλούδια και ότι υπολείμματα απλώνονται στην βάση του φυτού για να αποφύγετε προβλήματα από μύκητες και ασθένειες. Επίσης αν το χώμα δεν έχει την κατάλληλη αποστράγγιση οι ρίζες μπορεί να σαπίσουν.
Πολλαπλασιασμός
Οι καμέλιες μπορούν να αναπαραχθούν από σπόρο, αλλά συνήθως τα φυτά που βλέπουμε στους κήπους και στις γλάστρες δεν παράγονται με αυτόν τον τρόπο. Είναι καλύτερο να πάρετε μοσχεύματα μετά την περίοδο ανθοφορίας (άνοιξη-καλοκαίρι), μήκους 10 εκατοστών και να τα βάλετε σε γλάστρες με κοσκινισμένη άμμο στην οποία θα προσθέσετε μικρή ποσότητα τύρφης. Οι καμέλιες επίσης μπορούν να εμβολιαστούν. Τέλος μια ιδιαίτερη μέθοδος πολλαπλασιασμού γίνεται με εναέριες καταβολάδες.
Μαίρη Υφαντή
mefanti@otenet.gr