Ένας αυθεντικός μεσογειακός κήπος στην Αττική

Μπορεί ένας κήπος να αποτελέσει πολιτιστικό στοιχείο ενός λαού ή μιας ολόκληρης περιοχής;
Μπορεί ένας κήπος να εκπαιδεύσει παιδιά και ενήλικες;
Μπορεί ένας κήπος να καθρεφτίσει τη κουλτούρα ενός λαού;

Μπορεί ένας κήπος να στιγματίσει και να δημιουργήσει μνήμες σε μια γενιά που ενηλικιώνεται μέσα από ψηφιακούς δέκτες;

Μπορεί ένας κήπος να ενώσει λαούς και ανθρώπους με διαφορετικές πεποιθήσεις πολιτικές, θρησκευτικές κλπ;

Προσωπικά είμαι σίγουρη, ότι μπορεί να καταφέρει πολλά περισσότερα στις συνειδήσεις και τις ζωές των ανθρώπων, αλλά θα σταθώ στα παραπάνω. Σαν παράδειγμα θα χρησιμοποιήσω τον μεσογειακό κήπο που κατασκευάστηκε στο Φάληρο, στις εγκαταστάσεις του παλιού ιπποδρόμου, το επονομαζόμενο πάρκο πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος.

Στο δεύτερο κάλεσμα που έκανε το ίδρυμα, οι κάτοικοι της πόλης ανταποκρίθηκαν και με το παραπάνω. Τέσσερις μέρες, που μάλλον κόστισαν ακριβά στο ίδρυμα, αλλά στόχευαν, όπως άλλωστε και οι συνεχείς ενημερώσεις και εκδηλώσεις στο κέντρο επισκεπτών, στην εκπαίδευση του κόσμου και στην συστράτευση του, για εφαρμογή πίεσης για τη μελλοντική του διαχείριση.

Αυτές τις τέσσερις μέρες, είδα ανθρώπους να ανακαλύπτουν τη ομορφιά και τα αρώματα του μεσογειακού τοπίου μέσα σε ένα ζεστό και ξηροφυτικό τοπίο, χωρίς πανσέδες, χωρίς πετούνιες, χωρίς… φυτά με φανταχτερά χρώματα, χωρίς εντυπωσιακές συνθέσεις και γυαλιστερά φυλλώματα.

Είδα ανθρώπους να μαγεύονται από την ταπεινότητα, την ανεπιτήδευτη ομορφιά και την «αγριάδα» τούτου του κήπου, να σκύβουν να τον αγγίξουν και να τον μυρίσουν, μάλλον γιατί ανακάλυψαν ότι μέσα σε ένα κήπο λειτουργούν όλες οι αισθήσεις, όχι μόνο η όραση.

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, παρατήρησα το κτίριο, ενός γνωστού αρχιτέκτονα, να μην πρωταγωνιστεί στο χώρο, το είδα να γονατίζει για να δεχτεί στις πλάτες του ένα κήπο. Η υπεύθυνη σχεδιασμού Deborah Nevins, σε συνεργασία με την Έλλη Παγκάλου, επέλεξαν να σχεδιάσουν τον κήπο με έντονη γραμμική χάραξη, εμπνευσμένη, από τον πολεοδομικό ιστό που περιβάλλει τον χώρο. Η γραμμικότητα αυτή καθιστά τον κήπο σταθερό με ανοδικές ή καθοδικές πορείες που απαλύνονται όμως από τις πολυεπίπεδες καμπύλες των φυτών. Τα φυτά κατάγονται από τον ευρύτερο μεσογειακό χώρο, ελίχρυσα, αφάνες, ρίγανες, ευφόρβιες, λυγαριές, λεβάντες, τεύκρια, κλπ., κλπ.

Νιώθω αυτό το κήπο, να περιγράφει, χωρίς λόγια, την Ελλάδα που ψάχνει την νέα της ταυτότητα και έχει την ανάγκη να ακουμπήσει στις ρίζες των φυτών αυτού του ελαιώνα. Πολλοί είναι αυτοί που αναρωτιούνται για τη βιωσιμότητα αυτού του κήπου, άλλοι από πραγματικό ενδιαφέρον, άλλοι για να επιβεβαιώσουν την ανικανότητα του ελληνικού δημοσίου, άλλοι για να πλήξουν την «μεγαλεπήβολη» ιδιωτική πρωτοβουλία. Ένα έργο, σαν αυτό, που έθεσε για το πράσινο, υψηλές προδιαγραφές και το κατέστησε πρωταγωνιστή του χώρου, αναδεικνύει από μόνο του, τη σημασία της συνέχειάς του.

Η βιωσιμότητα αυτού του κήπου, όπως και όλων των χώρων πρασίνου της πόλης, είναι το ζητούμενο για όλους μας. Αυτό που λείπει, κατά την γνώμη μου, είναι η χάραξη πολιτικής για το πράσινο, και τα σημάδια αυτής της έλλειψης, είναι εμφανή, στο Πάρκο Τρίτση, στο Πεδίο του Άρεως, στο παρκάκι της γειτονιάς μας, στην νησίδα του δρόμου κλπ. Είναι ώρα πια αυτή η τακτική της απαξίωσης και της μιζέριας να αλλάξει και θα πρέπει να δούμε συνολικά τη διαχείριση των χώρων πράσινου στις πόλεις μας.

Ας δούμε αυτό τον αυθεντικό μεσογειακό κήπο, σαν ευκαιρία να αποδείξουμε ότι αξίζουμε περισσότερο και ποιοτικό πράσινο.