Η καλλιέργεια του κακάο. Γενική αναφορά, οι οικολογικές απαιτήσεις του φυτού (Α΄ Μέρος)

Είναι δενδρώδης τροπική καλλιέργεια καταγόμενη από τη λεκάνη του Αμαζονίου, όπου καλλιεργείται στον υποόροφο του σκιασμένου τροπικού δάσους και μπορεί να φθάσει τα 20 μ. σε ύψος.
Το δέντρο παράγει λοβούς που περιέχουν περί τους 40 κόκκους κακάου περιβαλλόμενοι από ένα γλυκό πολτό. Όταν υποστούν ζύμωση και επεξεργασία, οι κόκκοι παράγουν μια από την πιο επιθυμητή αρωματική, στον κόσμο, σοκολάτα.




Τα σπορόφυτα του κακάου έχουν ένα μονό, κύριο στέλεχος που αναπτύσσεται καθέτως σε ένα ύψος των 1 με 2 μέτρων. Η βλάστηση έπειτα διακλαδώνεται σε 3 ως 5 κλάδους που αναπτύσσεται προς τα έξω σε γωνία όπως μια βεντάλια (η ονομαζόμενη «jorquette»). Επιπλέον, όρθιοι λαίμαργοι βλαστοί προκύπτουν κάτω από τη «jorquette» και μεγαλώνουν μέσα σ’ αυτούς του κλάδους σχηματίζοντας και άλλες τέτοιες διακλαδώσεις και επιπλέον ελικοειδή ανάπτυξη από κλάδους σα βεντάλιες. Με αυτό τον τρόπο, το δέντρο γίνεται ψηλότερο σχηματίζοντας πολλά επίπεδα από «jorquettes», καθένα από τα οποία σταδιακά εξασθενεί και τελικά σταματά.

Το ριζικό σύστημα των ώριμων δέντρων περιλαμβάνει μια κύρια ρίζα πάνω από 2 μέτρα και ένα πυκνό σύστημα πλευρικών ριζών στα πρώτα 20 εκατοστά. Αυτές οι ρίζες απλώνονται σε μήκος 5-6 μέτρων σχηματίζοντας ένα πυκνό επιφανειακό χαλί απορρόφησης ύδατος και θρεπτικών στοιχείων.

Τα άνθη προκύπτουν από ένα διογκωμένο προστατευτικό στρώμα πάνω στο ξύλο του κυρίως στελέχους και τα «βενταλοειδή» κλαδιά από τη στιγμή που θα γίνουν 2 με 3 χρονών. Μόνο ένα ποσοστό των ανθέων (1-5%) γονιμοποιούνται επιτυχώς και σχηματίζουν λοβούς. Τα έντομα επικονιαστές είναι κυρίως μικρές σκνίπες που απαιτούν ψυχρό, σκοτεινό, υγρό περιβάλλον και αναπαράγονται σε σηπόμενη βλάστηση.

Ακόμη και με ένα μικρό ποσοστό γονιμοποιημένων ανθέων, το δέντρο παρουσιάζει πολλούς καρπούς για να διατηρηθούν μέχρι τη ωρίμανσή τους. Το κακαόδεντρο έχει ένα μηχανισμό αραίωσης των καρπών, όπου οι νεαροί καρποί σταματούν να μεγαλώνουν, γίνονται μαύροι και ζαρωμένοι, αλλά δεν πέφτουν από το δέντρο. Η κατάσταση αυτή καλείται «cherelle wilt» και συχνά συγχέεται με ασθένεια. Ακόμη και οι ώριμοι λοβοί δεν πέφτουν από το δέντρο.

Γενική Αναφορά



Οι κλιματικές και τοπικές απαιτήσεις οριοθετούν το δέντρο του κακάου σε περιοχές τροπικές του κόσμου, γενικώς εντός των 15ο(μοιρών) από τον ισημερινό. Η περιοχή είναι κατά κύριο λόγο υποανάπτυκτη και πυκνοκατοικημένη και η παραγωγή του κακάου έχει αναπτυχθεί μέσω της φθηνής και άφθονης σε χέρια εργασίας. Η άρδευση σπανίως χρησιμοποιείται και η φύτευση έχει περιοριστεί σε περιοχές που βασίζεται στη βροχόπτωση όλου του χρόνου.

Το κακαόδεντρο αναπτύσσεται συνήθως κάτω από δάση, φυτεμένα στη σκιά δέντρων ή ενδιάμεσα άλλων εμπορικών καλλιεργειών που προστατεύουν τα δέντρα του κακάου. Στη Μαλαισία και την Ινδονησία τα κακαόδεντρα επίσης μεγαλώνουν σε πλήρως ηλιαζόμενα μέρη, αν και η σκίαση χρησιμοποιείται κατά την εγκατάσταση της καλλιέργειας. Το ύψος του κακαόδεντρου διατηρείται περί τα 3 με 5 μέτρα, ώστε η διαχείριση της καλλιέργειας καθώς και της συγκομιδής να είναι ευκολότερη. Ο μέσος όρος της παραγωγής είναι χαμηλός περί τον 1 τόνο/ εκτάριο (=104 μ2) ή λιγότερο σε ξηρούς κόκκους. Η συγκομιδή απαιτεί πολλά εργατικά χέρια για μια σχετικά μικρή και απρόβλεπτη περίοδο. Μετά τη συγκομιδή οι κόκκοι ζυμώνονται και ξηραίνονται από τους καλλιεργητές ή στο κέντρο ζύμωσης και στη συνέχεια τους εμπορεύονται.

Περί το 70% της παγκόσμιας παραγωγής αναπτύχθηκε από μικροϊδιοκτήτες βασισμένη σε χαμηλή παραγωγή μέσω χαμηλών εισροών. Συνήθως, οικογενειακή ή των τοπικών κοινωνιών, η εργασία χρησιμοποιείται με σχετικά μικρό κόστος. Τα δέντρα μπορούν να τα διαχειριστούν καθένα ξεχωριστά και η ποιότητα της ζύμωσης των κόκκων συνήθως εξασφαλίζεται. Ως γενικός κανόνας, ένας εργάτης απαιτείται για 2,5 εκτάρια της καλλιέργειας κακάου σε ένα παραδοσιακό σύστημα παραγωγής.

Το υπόλοιπο ποσοστό της παγκόσμιας παραγωγής είναι φυτείες των περίπου 20 εκταρίων και άνω. Μόνο πρόσφατα εταιρείες φύτευσης έχουν εκτελέσει μεγάλης κλίμακας επιχειρήσεις ανάπτυξης κακάου. Η καλλιέργεια κακάου δεν προσφέρει το πλεονέκτημα της ανάπτυξης άλλων καλλιεργειών στο πλαίσιο του ύφους των συστημάτων διαχείρισης των αγροκτημάτων. Δεν απαιτείται σημαντική κεφαλαιακή δαπάνη σχετικά με τον εξοπλισμό επεξεργασίας και η βιομηχανική ζύμωση έχει γενικά συμβιβασμένη ποιότητα. Επίσης η παραγωγικότητα της εργασίας στις φυτεύσεις είναι κρίσιμη για τη κερδοφορία, παρ' όλα αυτά δεν υπάρχει αποφασιστική προσπάθεια για να μηχανοποιηθούν οι καλλιεργητικές πρακτικές. Για να είναι ανταγωνιστική η παραγωγή με τους μικροϊδιοκτήτες, η φυτεία κακάου πρέπει να επιτυγχάνει υψηλότερες μέσες αποδόσεις και αυτό απαιτεί υψηλότερα επίπεδα εισροών για τη βιωσιμότητα.

Περιβαλλοντικές απαιτήσεις

Θερμοκρασία
Το ιδανικό εύρος των θερμοκρασιών για το κακαόδεντρο είναι η ελάχιστη από 18-21°C και η μέγιστη από 30-32°C. Η εμπορική παραγωγή του κακάου περιορίζεται στο σημείο όπου η μέση ελάχιστη τους ψυχρότερους μήνες είναι μεγαλύτερη από περίπου 13°C. Αν η απόλυτη ελάχιστη θερμοκρασία πέσει κάτω από 10°C για μερικά διαδοχικά βράδια, η απόδοση πιθανόν να είναι μειωμένη. Η φυλλόπτωση και ο μαρασμός επέρχεται μεταξύ 4-8°C.
Αν και τα κακαόδεντρα θα αναπτυχθούν πάνω από τους 32°C, το ανώτερο όριο θερμοκρασίας δεν είναι πλήρως αποσαφηνισμένο και η σκιά θα επηρεάσει τις μέγιστες θερμοκρασίες για το κακάο. Οι υψηλές θερμοκρασίες μπορούν να επιδράσουν στα χαρακτηριστικά των κόκκων και την απόδοση.

Βροχόπτωση
Η κατανομή των ετήσιων βροχοπτώσεων για περιοχές στις οποίες το κακάο αναπτύσσεται είναι 1250 – 3000 mm / έτος. Η βροχόπτωση πρέπει να είναι καλώς κατανεμημένη και κάθε ξηρή περίοδος πρέπει να μην είναι μεγαλύτερη από τρεις μήνες. Ετήσιες βροχοπτώσεις μεγαλύτερες από 2500mm μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη επίπτωση σε μυκητολογικές ασθένειες. Η άρδευση σπανίως χρησιμοποιείται και οι πληροφορίες στην ανάπτυξη του κακάου με τη χρήση της άρδευσης είναι περιορισμένη.




Εδάφη
Η καλλιέργεια του κακάου μπορεί να γίνει σε μεγάλο εύρος εδαφικών τύπων, αλλά τα εδάφη με μέτρια ως υψηλή γονιμότητα προτιμώνται επειδή η χρήση λιπασμάτων υπό το υπάρχον παραδοσιακό σύστημα παραγωγής δε δίνει καλά αποτελέσματα.

Οι κύριες απαιτήσεις είναι:
-1,5 μέτρο βάθος εδάφους ελεύθερης αποστράγγισης
-Καλή ικανότητα διατήρησης της υγρασίας
-εύρος ph από 4,5 ως 7,0, με προτίμηση σε ph κοντά στο 6,5.

Άνεμος
Οι προσπάθειες για την εγκατάσταση της καλλιέργειας του κακάου χωρίς τον παράγοντα του υποορόφου συχνά αποτυγχάνει και μια από τις κύριες αιτίες είναι οι ζημιές από τον άνεμο. Το κακάο προτιμά ήρεμες συνθήκες και συνεχής χαμηλής έντασης άνεμος μπορεί να προκαλέσει προβλήματα κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης. Νεαρά σφριγηλά φυτά μπορούν να καμφθούν και τα νέα φύλλα μπορούν να σπάσουν από τις μασχάλες.

Επειδή το κακάο δεν αναπτύσσεται γενικά σε περιοχές επιρρεπείς σε κυκλώνες, η ευπάθεια της σε δυνατούς ανέμους δεν είναι πλήρως γνωστή. Οπωσδήποτε, υποτίθεται ότι θα υποστεί λιγότερες ζημιές από πολλές τροπικές καλλιέργειες οπωροφόρων δέντρων λόγω του σχετικά μικρού ύψους και της υψηλής πυκνότητας φύτευσης. Πεσμένα δέντρα είναι ικανά να επανέλθουν καθώς αυτά μπορούν να αναγεννηθούν από τον κύριο βλαστό.

πηγή: https://www.daff.qld.gov.au/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου